Surabaya - Reisverslag uit Surabaya, Indonesië van Carla & Frans Meijer - WaarBenJij.nu Surabaya - Reisverslag uit Surabaya, Indonesië van Carla & Frans Meijer - WaarBenJij.nu

Surabaya

Door: Han de Meijer

Blijf op de hoogte en volg Carla & Frans

15 Juni 2010 | Indonesië, Surabaya

Lekker uitgeslapen, zonder 'muezzin-wekker'. Wat op ons achterterrasje gezeten en genoten van het uitzicht op de binnentuin voordat wij gaan ontbijten: een heel uitgebreid buffet. Qua smaak en presentatie wel een tikkeltje minder dan Tugu Lestari Blitar.
Intussen ook een programma gemaakt aan de hand van de stadsplattegrond van wat wij vandaag willen zien. Dit is onze laatste 'echte' vakantiedag; morgen zien wij alles in vogel-/treinvlucht voorbijgaan. Dus: vandaag voor het laatst herinneringen ophalen en tussendoor een ijsje eten bij Zangrandi.

Vlagincident
Bij het verlaten van ons hotel, zien wij een plaquette aan de muur die herinnert aan het 'vlagincident' van 19 september 1945. Nederlanders hesen toen het rood-wit-blauw op dit hotel - toen Yamato Hotel en voor de oorlog Oranje Hotel geheten - hetgeen de woede opwekte van de pemuda's. Die bestormden massaal het hotel en scheurden het blauw van de vlag.

Jalan Kalisosok
Ons eerste doel is het keretekmuseum. Onderweg er naar toe komen wij langs de gevangenis - aan de Jalan Kalisosok - waarvan één muur vrolijk is beschilderd. Van het wachttorentje zijn de ruiten ingegooid en Sugiyono weet dat deze beruchte gevangenis leeg staat.
Wij maken foto's van Jalan Kalisosok Lor, waar o.Ruud heeft gewoond. Gewoon op goed geluk, want iets herkennen uit dit samenstel van bouwsels is er niet bij.

Keretekfabriek en -museum Sampoerna
Sampoerna is in 1932 opgericht door Liem Seeng Tee. Boven de ingang van het museum staan in originele typografie de teksten: 'NV Handel Maatschappij Sampoerna' en 'sigarettenfabriek'. Naast de ingang staat overigens een goed gepoetste, nieuwe, Rolls Royce onder een carport.
Onze gids is een peranakan en hij vertelt ons in goed Engels over de geschiedenis van het bedrijf. De naam Sampoerna is de Javaanse naam van Liem Seeng Tee; Chinezen werden destijds gedwongen een andere naam te nemen.
Liem startte als eenvoudige vruchtenverkoper en experimenteerde naderhand met tabak vermengd met kruidnagelen. Dit werd een groot succes en zijn twee zonen maakten het bedrijf echt groot. Er volgde grote welstand voor de familie, maar er werd ook gezorgd voor de bevolking. Vergelijkbaar met wat Philips deed voor de Eindhovenaren.
Sampoerna kende zelfs een eigen fanfare.
Tijdens de rondleiding door het museum zien wij onder andere een van de eerste bedrijfsfietsen, een oude drukpers, wat diepdrukrollen en een Jawa-motor. Ook mooi glas-in-lood met reclameopdrukken in het Nederlands.
Wij nemen een kijkje van boven in de fabriek; hier mogen wij foto's maken noch filmen. Er zijn honderden vrouwen aan het werk, met ieder een eigen taak: rollers, plakkers, snijders. Alles met de hand en súpersnel.
Naast deze fabriek, waar alleen kereteksigaretten worden gemaakt, heeft Sampoerna ook een fabriek in Malang. Hier komen de filtersigaretten vandaan.
Overigens is Sampoerna inmiddels overgenomen door Philip Morris.
Wij nemen afscheid van gids; helaas zónder gratis sigaretten ... kasian tôh?

Jalan Kelantan v/h Kijkduinweg
Met een beetje vragen vindt Sugiyono al snel de weg naar Jalan Kelantan. Op nummer 11 heeft het huis gestaan waar wij van 1948 tot 1958 hebben gewoond.
De straat is helemaal onherkenbaar. Alle huizen hebben hoge muren aan de voorkant, maar nummer 11 springt er uit als mooiste huis. Een totaal ander huis, bijna een kasteeltje. De huizen van de buren, waaronder het oude huis van 'tante' Dien Berger, zien er nog wel uit als toen: met puntdak en bol. De huizen vertonen wel ernstige scheuren.
Aan de overkant, waar Phfaff, Loomans en anderen hebben gewoond, is niets meer origineel.

Jalan Jakarta-Jalan Tanjung Perak
Terug naar het centrum rijden wij langs de hoek Jalan Jakarta-Jalan Tanjung Perak. Wij wisten al dat het huis van Dr. Zina er niet meer staat. En inderdaad: er is een lelijke mall gebouwd op deze plek. Waar vroeger de trambaan liep staan nu perkjes, met boompjes en struiken, als rijbaanscheiding. Het verkeer rijdt hier even agressief als in Jakarta.

Jembatan Merah / Rode Brug
De volgende stop is de Jembatan Merah / Rode Brug. Het Internatio-gebouw staat er nog wel, maar is niet meer in gebruik en in verre staat van verval. Het valt ons trouwens op dat er op zulke A-locaties zoveel vervallen gebouwen staan en soms hele stukken braakliggend terrein.
Om bij de Rode Brug te komen moeten wij de enorm drukke weg oversteken. Maar als echte Indonesiërs wapperen wij wat met de handjes en doen intussen een schietgebed - of drie, vier - voor een veilige oversteek.
Bouwvallige huizen overal; de enige vrolijke noot is de Klenteng - de tempel in de Chinese wijk - met zijn felle kleuren.

Tugu Pahlawan v/h Stadstuin
Nu naar de Tugu Pahlawan, een gedenknaald voor de helden, waar wij op dit hete uur de enige bezoekers zijn. Eerst dachten wij dat vandalen het monument hadden beklad, maar de kapotte pilaren moeten de onafhankelijkheidsstrijd uitbeelden met gekalkte leuzen als "Merdeka ataoe mati!". Behalve de gedenknaald staat in de vroegere Stadstuin een groot bronzen beeld van Soekarno en Hatta. Op de muren bronzen plaquettes met hoogtepunten uit de strijd om merdeka.

Kantor Pos
Frans en ik gaan nu lopend verder, onder leiding van onze engelbewaarders. Die hebben het heel druk want er liggen mansbrede gaten, zomaar op het voetpad. Verder kun je je nek breken over stompjes lantaarnpaal, grote stenen en resten van zuiltjes. Alles zonder een enkel waarschuwingsbord. Het gouvernementskantoor staat er nog in volle glorie en is als zodanig in gebruik. Andere grote gebouwen uit dezelfde tijd schreeuwen om onderhoud.
In etappes maken wij de gevaarlijke oversteek om het oude postkantoor te bereiken. Deze staat er prachtig bij, compleet met twee Nederlandse brievenbussen bij de ingang.
Binnen is alles gelaten zoals het was: de loketten met tralies, de lamparmaturen, enzovoorts. Zelfs de enveloppen die er verkocht worden - nu alleen niet door losse verkopers - hebben zo'n rood-blauwe luchtpostrandje.
De jaga vertelt trots dat het postkantoor nu nationaal erfgoed - warisan nasional - is en er niets veranderd mag worden.

Jalan Kepanjen v/h Tempelstraat
Wij gaan nu Kepanjen in: wat een zooi! Nauwelijks nog asfalt op de straat. Je moet laveren tussen de modderplassen, de vele stalletjes langs de weg en je loopt ook nog kans over allerlei rommel te struikelen. De 'Gereja Katolik Kelahiran Santa Perawan Maria' - de Katholieke kerk gewijd aan de geboorte van de Heilige maagd Maria - wordt à l'Indonésie afgekort als 'Gereja Kelsapa'. De kerk is open en wij nemen dus binnen ook foto's van het oude - nou ja, sinds 1950 - interieur.
De Fraterschool ernaast is helemaal geen witgekalkte laagbouw meer, maar lijkt op een enorme jaren '70-parkeergarage; een Katholieke weliswaar. De sekolah dasar is gewijd aan Sint Angela, de SMP aan de engelbewaarder Angelus Custos en de SMA aan Franciscus Xaverius. De laatste voert als wapenspreuk "Sapta Dwija Artam" - whatever that may be ...
De Ursulinenschool aan de overkant is nog enigszins hetzelfde. Wij maken hier alleen foto's vanaf het toegangshek, want een tweede ontvangst van op knappe mannen beluste zusters is ego-strelend, maar neemt te veel tijd in beslag.
Wij lopen, met onze kletsnatte overhemden, de hele weg terug naar de Tugu waar Sugiyono op ons wacht. Wat een zegen is zo'n airco in de auto toch ...

Jalan Kom. L. Yos Sudarso
Nu op weg naar ijssalon Zangrandi, die vroeger al 'wereldberoemd' was om zijn ijs.
Helaas blijkt de salon gesloten. De stoeltjes op het buitenterras zijn nog duidelijk '1950'.

Darmo-scholen
Dan rijden wij via de 'Palmenlaan' naar de 'Coen Boulevard'. Deze laatste heeft nu twee namen: het gedeelte waar de kerk en de Saint Louisschool staat is de 'Jalan Polisi Istemewa' en voorbij de kruising met de Darmo Boulevard de 'Jalan Raya dr. Sutomo'.
Naast de kathedraal is een grote overkapping geplaatst voor bijeenkomsten of voorstellingen. Hoewel Sugiyono met iemand heeft gepraat om de kerk van binnen te mogen bekijken, maken wij er geen gebruik van: wij zijn er gewoon te moe voor.
Door de spijlen van hek - dat was er vroeger niet - maken wij foto's van het broederhuis, al struikelend over de - permanent? - opgebroken stoep. De directeurskamer - broeder Bernardus en broeder Rosarius - is dezelfde gebleven.
Om de oude HBS goed te 'pakken', moeten wij wat meer toeren uithalen. Uiteindelijk vragen wij de jaga of wij gewoon wat foto's bij de toegangsdeur mogen maken. 'Back to school', na 60 jaar.
De Maria zusterschool - de MMS - is gemakkelijk herkenbaar. Maar ook hier slaan wij het aanbod af een kijkje binnen te nemen. Buiten, rechts van de school, staat een grote steen met een plakkaat waarop staat dat op deze plek de TRIP - Tentara R.I. Pelajar; de studentenweerstand van de R.I. - werd opgericht op 19 oktober 1945; ruim een week na de grote gevechten in Surabaya.

Restaurant Kartika
Wij zijn beiden behoorlijk gaar van de hitte, de vermoeidheid en al dat stof. Gauw naar een restaurant voor wat eten en airconditioning. Natuurlijk weet Sugiyono zo'n gelegenheid: Restaurant Kartika aan de oude 'Reinierszboulevard' of een andere G.G.
Wij nemen beiden voor het laatst nasi gudeg. Sugiyono neemt iets van kip met lalap en de nodige sambal. Kop kopi tubruk erbij plus tweemaal een glas kelapa kopyor.

Ereveld Kembang Kuning
Enigszins bijgekomen zetten wij koers naar Kembang Kuning. Het burgerkerkhof ziet er beter verzorgd uit dan in Kediri, al lopen en wonen er veel mensen tussen en op de graven. Van graven met een dakje erboven hebben de kampungbewoners gewoon een warung gemaakt!
Ons doel is echter het ereveld áchter dit kerkhof. Dit maakt een diepe indruk op ons: keurig verzorgd met hulp van de Nederlandse Oorlogsgravenstichting.
Beiden hebben onze eigen gedachten bij het zien en lezen van de namen en leeftijden op de zee van witte kruizen of planken. Zo jong allemaal. En wat veelzeggend, dat er geen onderscheid meer is tussen rang en stand. Officieren en naamloze bedienden - simpelweg aangeduid met 'jongen' en jaartal van overlijden - liggen gebroederlijk naast elkaar. Indruk maken ook de vele graven met 'onbekend' of massagraven met alleen de aanduiding van het kamp.
Wij neuzen tot besluit nog wat in de registers en schrijven iets in het gastenboek. Wij komen hier nota bene tegen: "15 mei 2010 - Thörig - Jawa Pos". Familie?

Jalan Tunjungan
Tegen vijf uur zijn wij terug in de Jalan Tunjungan en hard toe aan een douche. Toch gaan wij eerst Tunjungan Plaza in voor het aanvullen van de kasvoorraad. Dit lukt pas na vele omzwervingen. De Simpang Apotheek is er nog steeds na al die jaren!

Na het douchen pakken wij de koffers min of meer definitief in voor de vlucht terug naar huis. Frans sms't en e-mailt voor het laatst met Bas H. en Carla, voor het regelen van allerlei praktische dingen, wat de dongle en de mobiele telefoon zijn morgen weg.
Daarna werken wij aan het verslag, dat wij om even na tienen kunnen verzenden. Gauw naar bed, want morgen gaat de wekker om vijf uur.

  • 16 Juni 2010 - 14:26

    Carla:

    Ha mannen, dat ziet er weer indrukwekkend uit! Goede reis gehad met de trein? En Frans, ga je het boek verdienen? Morgen een hele goede terugvlucht! Veel liefs en tot vrijdagmorgen!

  • 16 Juni 2010 - 15:34

    Marry En Piet:

    Wat is deze stad veranderd !!Ik herken ons oude huis niet meer, maar door het puntdak met de bol er bovenop kan ik het enigszins herkennen. De Broederschool St.Aloysius is òòk onherkenbaar, maar de kerk is voor mij weer herkenbaar. Zo zijn er meer oude plekken die ik in mijn geheugen totaal anders heb opgeslagen dan dat het er nu uitziet.
    Toch nog wel leuk om het weer terug te zien op de foto's.
    Vinden jullie het weer fijn om huiswaarts te keren na zo'n enerverende vakantie ?
    Wij wensen jullie een goede vlucht, en kom behouden terug.
    Tot ziens in Negeri Belanda, met weer een gewone boterham met kaas als ontbijt en lunch, en misschien een keertje rijst met een eitje voor het avondeten.

  • 16 Juni 2010 - 16:38

    Carla & Frans De Meijer:

    @Carla: Kijk maar in ons nieuwe verslag. Snel hè?

  • 16 Juni 2010 - 16:42

    Carla & Frans De Meijer:

    @(t.)Marry en (o.)Piet: Aan de ene kant is het natuurlijk niet leuk om terug te keren, wij zijn tenslotte al aardig gewend aan ons leven als Tuan Besar met bediening en zo ...
    Maar wij willen beiden ook weer graag naar onze vrouwen terug.
    En die boterham met kaas ... Dàt is wel weer even wennen; net als de temperatuur waarschijnlijk.

  • 16 Juni 2010 - 20:15

    Bas:

    Wat hebben jullie weer een hoop gezien in zo'n korte tijd. Jammer eigenlijk dat er niet meer tijd was denk ik.
    De graven lijken mij ook indrukwekkend als je er echt staat. Doet wel wat met je.

  • 17 Juni 2010 - 09:58

    Lucia:

    Grappig, het postkantoor is in precies dezelfde stijl als het postkantoor op de Neude (dat helaas geen postkantoor meer blijft).

  • 22 Juni 2010 - 06:54

    Patrick:

    Zeer de moeite waard om te lezen en te zien. Met beste groet, Patrick indischalbum.nl

  • 23 Juni 2010 - 12:37

    Carla & Frans De Meijer:

    Dank voor je compliment, Patrick!

  • 10 Januari 2011 - 11:26

    Mary Monteiro:

    Hallo fam. de Meijer,
    Door toeval naar het zoeken van iets in Soerabaja kwam ik op jullie site terecht.
    Ik heb zelf 2 jaar met mijn ouders, broers en zussen in Soerabaja gewoond en daar heel kort in de kleuterklas gezeten. We zijn net als jullie met de Sibajak maar nov.'55 naar Nederland gemoeten. Helaas mijn vader is al heel lang geleden overleden en kan dus niets meer aan hem over die tijd vragen. Vond het daarom heel leuk en interessant iets van Soerabaja te zien en te weten, omdat er vlagen van herinneringen zijn. Als je ouder wordt verdiep je toch meer in je roots . Bedankt voor het meegenieten.
    Groeten

  • 10 Januari 2011 - 19:26

    Carla & Frans De Meijer:

    Beste Mary,
    Dank voor je bericht. Ik heb de tekst doorgestuurd aan mijn vader.
    Als je meer wilt weten over de Surabaya-periode wilt weten, neem dan contact op via indoinside.nl/reactie; daar staat mijn mailadres.
    Hartelijke groet, Frans de Meijer

  • 26 Februari 2012 - 21:14

    Fred De Groot:

    Mijn ouders woonden tot 1950 op de Kijkduinweg 1 in Soerabaja.

    Hebben in kampen gezeten, Madioen en Tjitjalengka

    mijn vader was bij de politie (Frits).

    in 1951 (begin) is mijn moeder (Stans)en 2 kinderen (Frits & Connie) weggegaan naar Holland, moest wel, werd te gevaarlijk.

    Ik denk reageer toch even, je weet maar nooit.

    vr.gr


  • 26 Februari 2012 - 21:38

    Nog Even E Mail:

    mocht u het stukje over mijn ouders lezen en willen reageren

    groo6990@planet.nl

Reageer op dit reisverslag

Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley

Verslag uit: Indonesië, Surabaya

(Kembali) ke Jawa

Rootsreis (terug) naar Java / Perjalanan kedahuluan ke Jawa (kembali)

Op het moment dat op de Tong Tong Fair (beter bekend onder diens oude naam Pasar Malam Besar) een talkshow wordt gehouden over rootsreizen*, onderneem ik zelf een rootsreis naar het (ei)land waar mijn vader, grootouders, tantes, ooms, neven en nichten zijn geboren.
Een bijzondere reis. Mede omdat ik deze maak met mijn vader (Kediri, 1935), die sinds zijn vertrek op 10 september 1957 nooit meer teruggeweest is in zijn geboorteland.
Op 8 oktober 1957 kwam hij aan in Rotterdam met de Sibajak, als eerste van de familie De Meijer. Mijn opa en oma, tante Tineke en oom Piet vertrokken op 16 december 1957 met de Waterman. Het schip kwam op 1 februari 1958 aan in Rotterdam.
Dat het vertrek niet vrijwillig was, moge duidelijk zijn; Soekarno begon in die tijd moeilijk te doen tegen de 'buitenlanders'. Mijn opa (Jacobus Willem de Meijer, Nganjuk 1889-Herpen 1965) was een Indo en mijn oma (Francina/Soeminah, Kediri 1905-Panningen 2001) was een echte Javaanse.
Zelf ben ik in Nederland geboren (Best, 1965) en heb ik altijd interesse gehad in mijn Indische achtergrond. Dit is resulteerde onder andere in mijn bestuurslidmaatschap van de Stichting Indisch Erfgoed te Apeldoorn. Ik was tot op heden echter nog nooit in Indonesië geweest.

Nu is het eindelijk zo ver.
Er is ook nog familie in Indonesië. In Jakarta een volle zus van mijn vader (mijn tante Mien), haar zoon Robert, diens vrouw Truly en hun kinderen. Verder de nodige verre familie in onder andere Kediri en Surabaya. Uiteraard gaan wij de familie in Jakarta bezoeken.

Doel van de reis is niet zozeer de zucht naar 'tempo dulu' of de zoektocht naar 'Jalan kenangan'. Wel het ruiken en proeven van de Javaanse cultuur en natuur. Al hebben velen mij ingefluisterd dat de omgeving alleen al een schok van herkenning zal geven.
Toch heeft de reis wel degelijk een rootsfactor. Dit is ook de reden dat plaatsen als (en de natuur rond) Kediri (geboorteplaats van o.a. mijn vader en oma), Nganjuk (geboorteplaats van mijn opa) en Surabaya aangedaan worden.

Maar uiteraard worden ook veel bekende culturele plaatsen aangedaan:

Jawa Barat

29 mei: Eerste dag in Jakarta
- aankomst
- familiebezoek
- verblijf in Jakarta

30 mei: Culturele dag in Jakarta
- "Reinier de Klerk" (Arsip National)
- Museum Fatahillah (vm. Gouvernementsgebouw)
- Wayang Museum
- Museum Seni Rupa dan Keramik
- Museum Nasional
- familiebezoek

31 mei: TMII en Kebun Raya
- Taman Mini Indonesia Indah
- Bogor: Kebun Raya (v/h s Lands Planetentuin)

1 juni: Puncak, Cianjur en Lembang (Priangan)
- Theefabriek 'Gunung Mas'
- Cianjur
- verblijf in Lembang

2 juni: Gunung Tangkuban Perahu
- vulkaan Tangkuban Perahu
- Ciater Spa

3 juni: Bandung
- Villa Isola
- Gedung Sate
- Jalan Asia-Africa (v/h Groote Postweg)
- Jalan Braga (Bragaweg)
- Saung Angklung Udjo

Jawa Tengah

4 juni: Van Lembang naar Baturraden
- Kampung Naga
- Kotif Banjar
- verblijf in Baturraden

5 juni: Van Baturraden naar Wonosobo
- kabupaten Purbalingga, Banjarnegara en Wonosobo
- Mandirejo
- verblijf in Wonosobo
- een verrassing: Jaran kepang op de alun-alun

6 juni: Het Diengplateau
- Museum Dieng Kailasa Kala
- tempelcomplex Candi Arjuna
- tempelcomplex Candi Srikandi
- tempelcomplex Candi Puntadewa
- krater
- tempelcomplex Candi Bima
- Telaga Warna
- Verblijf in Magelang

7 juni: Borobudur en Ramayana
- tempelcomplex Borobudur
- Yogyakarta
- wayang- en batikateliers
- verblijf in Yogyakarta
- Ramayana-ballet

8 juni: Keraton Yogyakarta
- Keraton Yogyakarta
- belanja in de stad

9 juni: Prambanan en Merapi
- tempelcomplex Prambanan
- gunung Merapi

10 juni: Keraton Solo en suikerfabriek
- Klaten: Museum Gula Jateng
- Suikerfabriek Gondong Baru
- Keraton Mangkunegara
- verblijf in Surakarta

Jawa Timur

11 juni: Van midden- naar oost-Java
- Karangan: tempelcomplex Candi Sukuh
- air terjun Tawangmangu
- verblijf in Sarangan

12 juni: Kediri en Nganjuk
- Nganjuk
- Kediri
- Pocanan
- Louisia-school
- kerkhof Semampir
- verblijf in Blitar

13 juni: Blitar en Penataran
- Makam Bung Karno
- Candi Penataran

14 juni: Malang en Sidoarjo
- Malang
- Candi Singosari
- Arca Dwarapala
- Sidoarjo
- verblijf in Surabaya

15 juni: Surabaya
- Jl Kalisosok
- keretekfabriek en -museum Sampoerna
- Jl Kelantan v/h Kijkduinweg
- Jl Jakarta en Jl Tanjung Perak
- Jembatan Merah v/h Rode Brug
- Tugu Pahlawan v/h Stadstuin
- Kantor Pos
- Jl Kepanjen v/h Tempelstraat
- Jl Kom L Yos Sudarso v/h Palmenlaan: ijssalon Zangrandi
- Jl Polisi Istemewa v/h Coen Boulevard: Darmo-scholen
- Darmo-wijk
- Ereveld Kembang Kuning
- Jl Tunjungan: Simpang Apotheek

16 juni: Argo Anggrek Surabaya-Jakarta
- Stasiun Pasar Turi
- dagtrein 'kelas eksekutif'
- Kundangen, Bojonogoro, Cepu, Semarang
- Pekalongan, Pemalang
- Larangan, Ceribon, Jatinegara
- verblijf in Jakarta

17 juni: Jakarta kembali
- Sunter: afscheid van familie
- Jakarta-Kuala Lumpur
- Kuala Lumpur-Amsterdam

18 juni: Aankomst thuis


*) Zie http://www.tongtongfestival.nl/?p=1916

Recente Reisverslagen:

19 Juni 2010

Woordenlijst - Daftar kata

18 Juni 2010

Laatste dag Jakarta

16 Juni 2010

Argo Anggrek Sba-Jkt

15 Juni 2010

Surabaya

15 Juni 2010

Even geen update ...
Carla & Frans

Actief sinds 05 Mei 2010
Verslag gelezen: 25625
Totaal aantal bezoekers 143021

Voorgaande reizen:

08 Augustus 2014 - 07 September 2014

Jawa, Bali & Gili

28 Mei 2010 - 18 Juni 2010

(Kembali) ke Jawa

Landen bezocht: