Malang en Surabaya

's Morgens in Tugu Malang zien en merken wij opnieuw wat voor een geweldig hotel dit is. Hier willen wij zeker terugkomen en dan wel voor een langere tijd, zodat wij ook de gelegenheid hebben van de (inbegrepen) zwem- en massagefaciliteiten gebruik te maken.
Bij het ontbijt krijgen wij voor het eerst een (uitgebreide) menukaart. Er staan diverse gerechten op voor een Indonesisch, Chinees, Amerikaans of Europees ontbijt. Geen buffet dus, maar alles luxe uitgeserveerd door buigende obers.

In Malang willen wij een korte stadswandeling maken. Ostik loopt in het begin mee en leidt ons naar de Pasar Burung (vogelmarkt) en Pasar Bunga (bloemenmarkt).
De Pasar Burung is niet iets voor de weekhartigen. Er zijn daar zeer veel vogels te koop, van kleine zangvogels en in fluoriserende kleuren geverfde piepkuikens tot kalkoenen. Volgens Ostik worden hier alleen de niet-beschermde soorten verhandeld, omdat de overheid anders ingrijpt. Of dat zo is, is moeilijk in schatten. Wij zien veel vreemde vogels, waaronder uilen, waarvan wij niet kunnen inschatten of zij beschermd zijn of niet. Van de snoeshanen weten wij dat wel, die zijn vogelvrij.
Beide markten bieden meer dan de naam suggereert. De bloemenmarkt heeft voornamelijk planten. Op de vogelmarkt zijn ook knaagdieren en egels te koop, net als katten (waaronder Maine Coons). Een aantal katten - allen in zeer kleine kooitjes - lijden overduidelijk aan kattenziekte. Honden heb ik dit keer niet gezien.
Op het eind van de markt worden ook vissen verkocht. De vissen zitten niet alleen in bakken, maar zijn soms ook per stuk in kleine zakjes aan de muur bevestigd. De helft is volgens mij dood, of doet alsof.
De laatste bak die wij zien bevat slakken, waarvan de slakkenhuisjes beschilderd zijn (met een Angry Bird of een pinguin). Vreemd ...

Als wij van de markt afgaan, lopen wij langs de RK Heilig Hart-kerk (Hati Kudus Yesus; 1905-1906) naar Toko Oen (1934) voor een verfrissing.
Het interieur is hier een stuk soberder dan in de Toko Oen-vestiging in Semarang.
Een sterk staaltje elektricienswerk langs een kozijn intrigeert mij: een vrije expressie-oefening voor vier wipschakelaars en een geaard stopcontact.

Wij gaan - nu zonder Ostik - naar de oude gebouwen die om de alun alun staan: de protestantse kerk (1861), de voormalige Javasche Bank (1915; thans Bank Indonesia), voorheen 's Lands Kas (1936, na brandstichting herbouwd in 1947) en Hotel Pelangi (1916). Het hotel - in art deco stijl - valt van buiten tegen, maar heeft wellicht een fraai interieur. Wij hebben geen tijd dat te bekijken.
Iets verder op staat de ambtswoning van de bupati, een Javaans huis uit 1839 met een pendopo. Er is daar iets gaande, want de pendopo staat vol met in uniform geklede gemeenteamtenaren. Van de militaire bewaking bij het hek mogen wij de woning niet fotograferen. Als wij aan de andere zijde - net als veel Malangers - het plein richting de woning oplopen, worden wij toch gesnapt door een tweetal militairen en (wel vriendelijk) verzocht weer naar de weg te gaan.
Via de voormalige woning (uit 1930) van de oprichter van sigarettenfabriek Bentoel - Ong Hok Liong, zoals jullie waarschijnlijk al wisten - en de meer dan honderd jaar oude - bomvolle - pasar besar, lopen wij naar het eindpunt van het eerste deel: de Chinese 'tempel van de eeuwige vrede' Eng An Kiong (uit 1904).
Het tweede deel bestaat uit één straat, die je niet mag missen als je in Malang bent: de Idjen-boulevard (tegenwoordig Jl. besar Ijen geheten) in de voormalige Bergenbuurt. De boulevard is keurig verzorgd, met een brede groenstrook in het midden en aan weerzijden riante trottoirs die worden beschaduwd door grote koningspalmen. De chique Bergenbuurt is opgezet in de jaren '20-'30 van de vorige eeuw en wordt - net als toen froeher - bewoond door de 'happy few'. Tussen de authentieke villa's, staan inmiddels ook reusachtige - soms ronduit protserige - kastelen van huizen. Het hoekhuis met opschrift 'Huize Idjen' staat er nog steeds, tegenover de RK Santa Theresia kathedraal uit 1934 (dat tevens ons eindpunt is).

Wij verlaten Malang en rijden over de 'snelweg' richting Surabaya. Halverwege maken we, op aanraden van Ostik, een zij-uitstapje naar Jatiarjo. Hier ligt 'Taman Safari Indonesia II', het tweede safaripark van Indonesië met onder meer lama's, beren, leeuwen, apen, zebra's en olifanten. De dieren komen zeer dicht bij de auto. Bij zebra's en herten (die gevoerd mogen worden met buiten het park gekochte wortels) niet zo'n punt; als twee mannetjes-olifanten (een met een steen ter grootte van een kanonskogel in zijn slurf) iets té snel naar de auto lopen, rijden wij gauw door.
Bij het safaripark (met automatisch openende en sluitende hekken) ligt een erg mooi en ruim dierenpark met voornamelijk diersoorten uit zuidoost-Azië, waaronder apen, (roof)vogels en reptielen. In tegenstelling tot de dierentuin van Surabaya is dit dierenpark erg goed verzorgd.
Bij het ticket was overigens inbegrepen dat er foto's mogen worden gemaakt met een baby-orang oetan en een baby-leeuw. Die laatste leek mij eerder een tiener; ik zat daar iets ongemakkelijker als met de aap.
Het restaurant en de tijgergrot werden gescheiden door een grote glazen wand, zodat wij onze lunch - nasi rames loei-pedis - nuttigden onder toeziend oog van twee grote witte tijgers die trek hadden in daging manusia met sambal.

Weer onderweg hebben wij toch nog even een kijkje genomen bij de modderpoel bij Sidoarjo, waar 11.000 mensen hun huizen en land kwijtraakten. Het is sinds 2006 nog steeds niet gelukt het gat te dichten; de bron spuit nog steeds modder (50.000 m2 per dag!); de witte rookpluim is goed te zien. Er is inmiddels 250 hectare grond (inclusief dessa's en febrieken) verzwolgen.
De stank - in 2010 nog aanwezig - lijkt nu wel weg.

In Surabaya aangekomen - na zessen - is het al donker. In het koloniale Majapahit-hotel ("eerste steen gelegd op 1 juni 1910") krijgen wij een suite aangeboden, omdat het door ons geboekte kamertype niet meer beschikbaar is. Dat is niet verkeerd: wij krijgen een ruime kamer met apart zitgedeelte, een forse badkamer met aparte douche en toilet.
In het restaurant, kregen wij - geheel in de stijl van 1910 - in plaats van een menukaart elk een iPad uitgereikt. Hierop konden wij de bladzijden swipen. Helaas werd de iPad weer ingenomen, nadat de bestelling was opgenomen: een entrecôte voor Carla en gule iga kambing bakar voor mij; glaasje Shiraz erbij ...

Morgen is de laatste dag met Ostik en ook onze laatste echte dag op Java. Overmorgen vliegen wij met Garuda naar Bali.
Waca sampeyan sesuk!

Woordenlijst - Daftar kata

bakar - grillen
besar - groot
bupati [boepati] - districtshoofd
bunga [boenga] - bloem (ook: rente)
burung [boeroeng] - vogel
daging manusia - mensenvlees
gule [goeleh] - curry
gule iga kambing bakar - gegrilde lamsrib met curry
hati - hart
Hati Kudus Yesus - Heilig Hart van Jezus
iga - ribben
Jatiarjo [Djatiardjo] dorp in het Prigen-district
Jl. - afk. van 'Jalan' (straat)
kambing - geit, schaap
kudus [koedoes] - heilig(e)
orang utan [orang-oetan] - grote mensaap
pasar - markt
pasar besar - grote markt
pasar bunga [pasar boenga] - bloemenmarkt
pasar burung [pasar boeroeng] - vogelmarkt
pedas [pedis] - heet, scherp gekruid
pendopo - paviljoen, open overdekking voor het paleis
taman - park, tuin
waca sampeyan sesuk! (Jav.) - tot morgen!