Culturele dag in Jakarta

Wij hebben prima geslapen in het hotel. Dat was ook wel hard nodig na de lange vlucht met alleen hazenslapen. Bij het ontbijt hebben wij de keuze uit continentaal, Amerikaans en/of Indonesisch buffet. Dat wordt het laatste: nasi goreng, sayur, ayam, buah-buahan, maar mèt kopi hitam (zwarte koffie) en sap jambu biji. Smaakt erg goed allemaal.

Gids
Onze chauffeur arriveert met de gids bij ons hotel. De gids, historicus Hendra Sutedjo (een peranakan), laat ons eerst een presentatie zien op zijn laptop over de mogelijke bezienswaardigheden uit het oude Batavia. Hij waarschuwt ons al voor het feit dat de Indonesische overheid zich helaas minder bekommert over het cultureel historisch erfgoed van de gebouwen in de stad. Veel is of wordt gesloopt om plaats te maken voor winkelcentra.

"Reinier de Klerk" (Arsip Nasional)
Onderweg naar ons eerste reisdoel wijst Hendra links en rechts al op oude gebouwen, die bijna allemaal in desolate staat verkeren. Het huis van Reinier de Klerk, die destijds gouverneur-generaal van Indië was, staat er gelukkig wèl goed bij. Het onderhoud wordt dan ook gefinancierd door Nederlandse erfgoedfondsen. Als wij het erf op willen rijden, staat er een groot bord: "tutup" (gesloten). Er blijkt een grote bruiloft in voorbereiding.
Hendra geeft de moed niet op, en zoekt een beheerder. Na wat gesmoes, kunnen wij alsnog naar binnen en kunnen wij als enige bezoekers vrij rondlopen. Ook de bovenste verdieping (met bordje "dilarang masuk" - verboden toegang) mogen wij op. Het pand (en de resterende inventaris) is erg mooi. In een kamer kijkt De Klerk ons zeer nors aan vanaf een schilderij, alsof hij zeggen wil: "Scheert u weg!". Apart zijn ook de Delfts blauwe tegeltjes met bijbelse taferelen die bij wijze van plint in de kamers beneden zijn aangebracht. Opvallend - voor westerse ogen - is het nagenoeg ontbreken van acclimatisering. De ramen staan gewoon open; er draait hooguit een ventilator. In de zijgalerijen is dan ook wel een en ander verspocht.

Taman Fatahillah (Fatahillah plein)
Aan het Taman Fatahillah (het oude Stadhuisplein uit de V.O.C.-tijd) staan veel gebouwen uit de oude tijd. Helaas zien die er niet meer uit! De uitspanning 'Batavia' is wel in goede staat - thans ook een café - maar de oude factorij, het oude postkantoor en andere omliggende panden zijn in staat van ontbinding. "No-one cares", zegt Hendra vol spijt. Hij maakt zelf ook veel foto's, omdat de panden er over een paar jaar mogelijk niet meer staan.

Museum Fatahillah (voormalig Gouvernementsgebouw)
Pontificaal op het plein staat het voormalige Gouvernementsgebouw, tegenwoordig het historisch museum Fatahillah. Dit pand is gelukkig redelijk geconserveerd.
In het Gouvernementsgebouw werd "recht" gesproken, hetgeen in de praktijk uitmondde in het onthoofden van de mannen en het verdrinken van de vrouwen. Het onthoofden vond plaats op een podium voor het gebouw, het verdrinken bij de binnenplaats. Ook nu staat er een groot podium het zicht te ontnemen van de hoofdingang. Er is alleen geen onthoofding ...
Het pand zelf huist veel mooie meubelstukken en ornamenten. Hendra weet het nodige te vertellen over de gebeurtenissen hier; wij kunnen hem weer helpen met vertalingen van Latijnse en Nederlandse teksten.

Wayang Museum
In het Wayang Museum, het voormalige gebouw van het Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen (en daarvoor de oude en nieuwe Hollandsche Kerk), laten wij de collectie wayangs voor wat zij zijn en bekijken daar de gedenkstenen (en zerken), waaronder die van J.P. Coen.
Uit de grote zaal klinkt gamelanmuziek en pesinden-gezang. Blijkt dat er (alleen op de zondag) een voorstelling gegeven wordt, die voortduurt tot in de nacht. Vallen wij dus met de neus in de boter.
Heel apart is de dalang (poppenspeler), die naar schatting slechts een jaar of 8 oud is! Grappig ook dat Pa het (hoog-)Javaans van de dalang deels kan verstaan.

Museum Seni Rupa dan Keramik (Museum van Schone Kunsten en Keramiek)
Dit museum, met haar zuilenrijke entree, is van binnen erg mooi qua bouw. Er mag niet worden gefotografeerd, maar voor de fraaie gietijzeren trap (gemaakt in Delft) heb ik het risico toch maar genomen. Later zie ik overigens meer mensen her en der fotograferen ondanks de verbodsbordjes ...
Onderweg naar ons laatste museum, komen wij nog langs het Stasiun Jakarta Kota (station Jakarta centraal). Ook fraaie architectuur, vind ik. Op dit station komen wij ook aan als wij de treinreis vanuit Surabaya hebben gemaakt. Maar zover is het nog lang niet.

Museum Nasional
Het Nationaal Museum heeft een grote collectie beeldhouwwerken, waarvan ik enkele (kleinere) beelden ook gezien heb bij een wisseltentoonstelling in Amsterdam. De beelden zijn afkomstig van verschillende tempels op Java, Bali en Sumatera; voornamelijk Boeddhistisch.
Enkele beelden zijn enorm groot, zoals die van de 14e eeuwse vorst Arca Bhairawa Budha (uit west-Sumatera). Andere zalen bevatten erg mooie artefacten uit alle delen van de archipel. Maar ook hier is niet alleen de collectie interessant, maar ook de binnenhuisarchitectuur. Van de plafonds straalt een echt Nederlands-Indische sfeer af.
Omwille van de tijd hebben wij de Azië-collectie (die de andere helft van het gebouw beslaat) overgeslagen. De Indonesië-collectie geeft al indrukken genoeg; dit is ook al het vijfde museum (in één ochtend!).

Op bezoek bij de familie Helling
Truly heeft een waar feestmaal klaargemaakt, waarna Franz nog - zeer chique opgediend - met saté als extra aankwam. Lekker!
Na de familiefoto is Bas met ons meegegaan om (vanmiddag en morgen) zijn kant van Jakarta te laten zien. Zo zijn wij naar "Peta Wisaka Makan" geweest, een soort tempo doeloe gedeelte in een van de malls, waar allerlei etenswaren te krijgen zijn fan-toen-froeher.
In de, enorm drukke, mall hebben wij ook nog wat communicatieproblemen met de telefoon en het netbook weten op te lossen. Gelukkig maar dat Bas wist bij wie wij moesten zijn en hoe te lopen. Gigantisch groot is zo'n centrum.