Borobudur en Ramayana - Reisverslag uit Yogyakarta, Indonesië van Carla & Frans Meijer - WaarBenJij.nu Borobudur en Ramayana - Reisverslag uit Yogyakarta, Indonesië van Carla & Frans Meijer - WaarBenJij.nu

Borobudur en Ramayana

Door: Frans de Meijer

Blijf op de hoogte en volg Carla & Frans

07 Juni 2010 | Indonesië, Yogyakarta

Op weg naar de Borobudur, 's morgens vroeg, zijn er inderdaad weinig toeristen. Wel veel plakkerige verkopers, die vanaf de ingang van het fraaie park tot de ingang van de Borobudur met ons meelopen en in de nek blijven hijgen. Maar goed, wij zeggen inmiddels een paar keer "Tidak, terima kasih" en negeren hen daarna compleet.
In het park zijn wel veel middelbare schoolklassen (SMA) met een leraar die door een megafoon tekst en uitleg geeft.

Borobudur
Wij kiezen er voor een gids te nemen en krijgen Atin mee, een vriendelijke en kleine moslima met veel kennis van zaken. Zij wijst ons eerst op de gunung Manohara, letterlijk 'liggende man', zoals te zien is op foto 1. Ook de Merapi en de Merbabu zijn vanaf het park goed te zien.
Op vragen van Pa benoemt zij ook de bloemen en planten die er te zien zijn.
De Borobudur is opgebouwd uit negen etages en vormt van zichzelf één grote stupa. De onderste zes etages zijn vierkant. De bovenste drie - het nirvana - zijn rond.
Op de eerste etages zijn de meeste reliëfs afgedekt. Dit om ze te beschermen tegen de weersomstandigheden, maar een deel ook vanwege de 'obscene voorstellingen'. Als wij alle reliëfs willen zien moeten wij naar de Universiteit Leiden, zegt zij. Daar zijn alle afbeeldingen te zien.
Op deze etage hebben de Boeddha's hun handen naar beneden. "Calling the earth", betekent dit volgens de gids. Op elke etage staan zijn handen weer anders. De reliëfs zijn mooi en soms zeer gedetailleerd.
De tweede galerij wordt 'apsara' genoemd, naar de 'hemelse maagden'. Alles op de Borobudur heeft een betekenis: de hoeveelheden rijen en beelden, de vorm van de gaten in de stupa's, enzovoort.
Een stupa, zo legt Atin uit, bestaat uit een lotusbloem als bodem met een omgekeerde rijstberg er op en daarboven weer een wandelstok. Zij heeft de betekenis daarvan wel uitgelegd, maar die ben ik weer vergeten. Zij geeft sowieso zó veel informatie, dat wij die nauwelijks kunnen onthouden of opschrijven. Tussendoor moet er tenslotte ook veel gefotografeerd worden; ik denk dat wij op de Borobudur wel 100 foto's hebben geschoten.
Na onze afdaling - van de hemel weer terug op aarde - vraagt een SMA-juf of twee van haar studenten ons mogen 'interviewen' in het kader van hun studie Engels. De twee knapen zijn een jaar of 16 en proberen ons in stuntelig Engels wat vragen te stellen. Na het beantwoorden van vragen als "What is your name?" en "Where do you live?" gaan wij op verzoek uiteraard gewillig op de foto met de jongens.
Teruglopend naar de poort wijst Atin ons plots op een gele slang in een struik. Het beest is ongeveer een meter lang. Voordat Pa zijn fototoestel in de aanslag heeft, schiet de slang weg. De lafaard!
Van de Borobudur naar de uitgang van het park worden wij weer 'gezellig' begeleid door een groep verkopers. Wij besluiten nu maar helemaal niets te zeggen en gewoon door te lopen.

Vertrek naar Yogyakarta
Terug in ons hotel gaan wij eerst douchen, waarna wij het mooie Hotel Saraswati helaas moeten verlaten. Sugiyono wacht buiten op ons en vertelt ons bij het instappen dat de tuinman van het hotel zojuist een flinke slang heeft gevonden. Zou die slang in het park ons gevolgd hebben? De tuinman heeft het beest in ieder geval gelijk doodgeknuppeld. In Indonesië kent men Marianne Thieme niet.
Wegrijdend uit Magelang passeren wij veel plaatsen met beeldhouwwerken van lavasteen; een specialiteit in deze regio, met als centrum Muntilan.
Wij stoppen even bij de candi Mendut. Vanaf deze candi werden vroeger processies gehouden naar de Borobodur, met een tussenstop bij de candi Pawon; Javaans voor 'keuken'. Omdat het hier ook barst van de verkopers die ons 'spotten' maken wij snel wat foto's van de candi - en de naastgelegen machtige waringinboom - en springen weer in de auto. Een 'American visit'.
De candi Pawon passeren wij ook, maar hier stoppen wij niet meer.
Wij zijn snel in Yogyakarta, Sugiyono's thuishaven. Hij vertelt alles over zijn stad: de indeling van de stadswijken, de betekenis van de Javaanse opschriften, enzovoorts.

Wayang- en batikateliers
In Yogya bezoeken wij eerst een atelier waar men wayang kulit poppen snijdt. Het is een heel proces, waar veel vakmanschap aan te pas komt. Met één pop is men soms weken bezig. De schimmenspelpoppen lijken heel breekbaar, maar omdat zij van runderleer zijn gemaakt kunnen zij gewoon gebogen worden. Het resultaat van de noeste arbeid mag er zijn; de prijzen ook. Wayang golek (de houten poppen) heeft men ook; maar de prijzen lopen uiteen van 100 tot 300 euro. Per set; dat dan wel weer. Sugiyono had ons - ook hier - vooraf geadviseerd alleen te kijken en niet te kopen. Hij wist andere adressen in de stad, waar de wayangpoppen de helft goedkoper zijn. Ook voor batik had hij zijn adresjes.
In de voorgalerij van het atelier hangen klassieke vogelkooitjes met onder andere een glatik (rijstvogel). Ook staat er een enorme mangaboom met kooi eronder, waarin een varaan [leguaan] van ongeveer 80 cm groot huist.
Wij rijden verder naar batikaltelier Plentong. Een half Nederlands-half Engelssprekende nyonya legt ons alle processen van het batikken uit. Het atelier oogt vooroorlogs; de werkomstandigheden ook, maar alle werknemers lijken plezier in hun werk te hebben. Zowel het proces van batik tulis - waarbij de met potlood getekende figuren op zijde of katoen, met een canting van was worden voorzien - en batik cap. Bij deze laatste stempelt een man met akelige precisie de in elkaar passende figuren op de doeken. De doeken worden geverfd met natuurlijke kleurstoffen. Op verzoek - bij afwijkende kleurwensen - is een chemisch verfbad ook mogelijk. In de wasserij staat een man in een enorme pan de doeken met een stok te koken. De verschillende batikstijlen wordt aan ons uitgelegd, waaronder de stijlen die zijn voorbehouden aan de kraton van Yogyakarta. Deze zullen wij morgen ook terugzien in de sarongs van de paleiswachten.
Een straatje verder stoppen wij bij 'Seno Batik painting'; een winkel met batikschilderijen met zowel klassieke als moderne afbeeldingen. De doeken zijn aan beide kanten gebatikt en geven tegen het licht een prachtig effect. Dat de schilderijen gewoon kunnen worden gewassen, demonstreert de eigenaar veelvuldig in de buiten staande tonnen met water of zeepsop.
Wij doen in deze winkel wat aankopen en besluiten wat te gaan eten. Het eethuis heet - net als in Magelang - 'Sekar Khedaton'. Ik neem iets met rawon (rundvlees aan het bot), dat beter smaakt dan de wat tegenvallende ayam panggang van Pa. Na afloop - een sigaretje rokend met Sugiyono en een van de alomtegenwoordige politie of bewakers - nog even omong kosong in het Indonesisch, Javaans en/of Engels. Ik kan het bahasa steeds beter verstaan; spreken gaat nog steeds niet goed, in tegenstelling tot Pa.
Wij gaan naar de laatste wayangpoppenwinkel: het adresje van Sugiyono. De wayang kulit-poppen zijn hier minder fijntjes als in het atelier dat wij eerder bezochten, maar inderdaad stukken goedkoper. Ik besluit tot de aanschaf van Semar (met een wit gezicht) en Bagong, zijn zoon (met een rood gezocht). Beide figuren zijn de dienaren (panakawan) van de held Arjuna uit de Ramayana, die wij vanavond als ballet te zien gaan krijgen.
In de winkel waren ook blangkon's te
koop. Die met een platte bobbel achterop zijn typerend voor Solo; met een ronde bobbel zijn Yogyablangkon's. Pa leek zo'n hoofddeksel wel leuk voor mij, maar geen enkele was groot genoeg voor mijn haarbos. Sugiyono paste zo'n blangkon perfect: er stond gelijk een overtuigende Javaan voor ons.
In het kleine tuintje van de winkel groeit lida buaya en melati, die een lekkere geur verspreidt.

Hotel Jogja Village Inn
Ons nieuwe onderkomen voor de komende dagen ligt in een vrij smalle straat. De kamers zijn gesitueerd rond een groot zwembad. Het restaurant is een grote pondok, een traditionele open overkapping. Het is een heel leuk hotel met twee sterren, maar er mogen er gerust één of twee bij. Alles is oud (na)gemaakt: de kamer heeft een schuifdeur met hangslot, de bedden zijn voorzien van een klamboe, de badkamer staat half buiten aan de achterzijde en heeft een deur met een houten grendel. De rest is verder modern: er is airco op de kamer en de douche heeft een stevige waterstraal.
Het in ruime getale aanwezige personeel is super behulpzaaam; op het nederige af. Het is ook hier rustig in het hotel. Her en der lopen wat gezinnen rond.
Na het - broodnodige - mandiën ontmoeten wij, volgens afspraak, om vijf uur een werknemer van Anter Anda: het Yogyakartaanse kantoor van Antarin in Amsterdam, waar wij de hotels en de chauffeur geboekt hebben. Jim - zoon van Molukse ouders, maar geboren op Papua - spreekt goed Nederlands. Hij geeft ons, naast informatie over Yogya, ook de treintickets 'eksekutif kelas' van de Aro Anggrek, waarmee wij op het eind van onze vakantie van Surabaya naar Jakarta terug zullen reizen.

Ramayana-ballet
Om tien voor zeven staat Sugiyono klaar in de hal voor het Ramayana-ballet, dat in een nabij gelegen theater uitgevoerd zal worden. Wij hebben kaarten gekocht 'inclusief diner'. Dit buffet was erg smakelijk; met ter plekke geroosterde saté. Er zijn hier veel Nederlandse en Franse toeristen, waarbij de eerstgenoemde te herkennen zijn aan dikbuikigheid in combinatie met (te) korte broeken en badslippers.
De voorstelling start exact om acht uur. De Indonesische inleider begint eerst in het Frans (waar ik desalniettemin geen woord van kan verstaan) en vervolgt de presentatie in het Engels. Het openlucht amfitheater is ongeveer voor de helft gevuld.
Het ballet - begeleid door gamelan - is letterlijk 'onbeschrijflijk mooi'. De dansers en danseressen - ook kinderen trouwens - hebben een enorme sierlijkheid die niet goed in foto's is vast te leggen. Ik heb daarom ook kleine stukjes gefilmd.
Na afloop krijgen wij pisang goreng uitgereikt en keren wij - zoals dat heet - moe, maar voldaan naar het hotel terug.
Ondanks de moeheid, zijn wij toch gaan schrijven. Anders kasian toch, voor het thuisfront. Tot onze schrik is het al gauw middernacht en zijn wij snel gaan slapen.
Er staat een afspraak voor 9 uur morgenochtend: sightseeing Yogyakarta.

  • 09 Juni 2010 - 14:48

    Carla:

    Hallo lieverd,

    Volgens mij had je nog meer gekocht in Yogyakarta, ga je dat niet verklappen .....? Heb je mijn mailtjes trouwens gelezen? Veel te druk zeker met verhalen en foto's om te reageren :-)
    Liefs,
    Carla

  • 09 Juni 2010 - 14:59

    Bas:

    Mooi, mooi, mooi weer allemaal. Blijf het bijzonder vinden dat pa weer bahasa praat. Alsof hij nooit is weggeweest?

    Mooi van jullie reis is dat jullie ook veel zien van de cultuur en allerlei werkplaatsen bezoeken. Zo'n blangkon is wel mooi trouwens. Als ik dan eindelijk eens naar Indonesië ga, moet ik er maar een halen. Mijn haardos is wat minder weelderig dan die van Frans :) (no pun intended).

    Ben ook wel benieuwd naar de filmpjes. Zeker met de dans en de gamelan. Lijkt me erg mooi om in het echt te zien.

    Mag ik, geheel wetenschappelijk bedoeld, je even corrigeren over de varaan? Dat is namelijk geen varaan, maar een leguaan. Ik zie niet het hele dier, maar het gaat volgens mij om een iguana iguana (de groene leguaan). Ze zijn niet echt familie van de varaan (iguanidae versus varanidae, uiteraard wel allebei hagedis en reptiel :) ) Tot zover de voorheen-amateur-herpetoloog.

    Selamat tidur dan sehat lagi besok

  • 09 Juni 2010 - 15:13

    Bas:

    Nog even over de leguaan. Dat is geen hagedis die daar van nature voorkomt. Het oorspronkelijke leefgebied is Midden-Amerika (de nieuwe wereld). Wist het niet helemaal 100% zeker, maar even gecheckt.

  • 09 Juni 2010 - 15:31

    Frans:

    @Carla: dat was niet op 7 juni ...
    Jij krijgt al eerder info via de mail, daar via Waarbenjij. :)

  • 09 Juni 2010 - 15:35

    Frans:

    @Bas: (1) Heb jij een haardos? (2) Je gaat mij toch niet vertellen dat die leguaan/varaan/banaan* helemaal is komen zwemmen?

    * Doorhalen wat niet van toepassing is.

  • 09 Juni 2010 - 16:33

    Lucia:

    Prachtige foto's weer hoor! Hebben jullie niet stiekem even naar die obscene scenes op de eerste rondgang gespiekt ;-)

    Wat een prachtige Boeddhabeelden toch. Ik hoop ze ooit eens in het echt te mogen zien, net als de rest van die prachtige reis van jullie. Het is elke keer bijna kortsluiting op die computer hier, zo mooi allemaal.

    Ook de batik en wayang ateliers, prachtig, wat een vakmanschap en fijnzinnig kunstenaarschap, net als al dat houtsnijwerk op de eerdere foto's. Ik ben ook erg benieuwd naar de live beelden.

    Misschien dat je van al dat moois om je heen heel vanzelf zo fijnzinnig en mooi wordt. Uiteraard heeft pa dat niet meer nodig met zijn adellijke voorkomen, maar misschien dat Frans voor alle zekerheid beter nog iets langer kan blijven ;-).

    @Carla, heeft Frans dan toch een heus aapje voor je op de kop getikt? Ik had zelf aan een oerang-oetan gedacht, maar in Japan genieten die bavianen zo van die heetwater-bronnen, dus misschien dat dat beter uitpakt met het zwembad. gezellig, met de huisbaviaan in de sauna en zo ;-) Kan hij samen met de leguaan/varaan/banaan zwemmen!

    Ik ben echt helemaal niet thuis in de Indonesische legendes, moet ik echt eens gaan ophalen, maar ja, zoveel boeken nog te lezen he...

    Semar is toch een soort van 'clown' of niet, en dan niet in de zin van Bassie & Adriaan, maar meer als een wijze nar die dingen kan zeggen die anderen niet zouden durven zeggen omdat hij de nar is? Volgens mij had mijn zieleknijper (Joods, zen-boeddhist en getrouwd met Indische, dus van alle markten thuis) hem namelijk ook op zijn bureau staan.

  • 09 Juni 2010 - 17:16

    Frans:

    @Lucia: Die aap voor Carla staat bij het verslag 'TMII en Kebun Raya (Bogor)' ...
    Dat van Semar klopt helemaal. Het is inderdaad een nar, maar wel een wijze.

  • 09 Juni 2010 - 17:49

    Bas:

    @Frans Nu is het wel zo dat de groene leguaan een goede zwemmer is (vele varaansoorten overigens ook). Maar ik vermoed dat deze leguaan inderdaad op een andere manier het land is binnen gekomen. Edoch, het blijft een allochtoon in het Indonesische dierenrijk

  • 09 Juni 2010 - 18:10

    Lucia:

    @Frans, maar dat was zo'n heel erg zielig aapje waar het leven wel uitgemept leek... kasian deze (haha, cut & paste internet, helaas geen centime baha in deze dame)

    Maar die heeft het dan natuurlijk ook gelijk een heel stuk leuker bij Carla, kan hij lekker samen met Damian het huis afbreken ;-) Lijkt me ook reuze ontspannend. O ja, en dan gelijk een nieuwe legale boshut voor hem bouwen.

    Avontuur in Utrecht. onderweg naar het stembureau waren we getuige van straatroof, bij de bushalte voor de Aldi, voor de lokale prachtwijkbewoners (hebben ze daar ook een Bahasa naam voor?)

    We hadden die jongen eerder vanmiddag al verdacht in onze auto zien kijken (niets dan snoeppapiertjes te pikken, armoe is zo'n goede inbraakpreventie!) dus toen we hem weer zagen hielden we het even in de kniezen.

    Hij was nu met een maatje op de scooter, die, bang, met de elleboog de achterruit van een auto insloeg. Omdat er veel mensen waren en hij die tas er niet snel genoeg uitkreeg, gingen ze er met lege handen weer vandoor.

    Maar ja, de dames in de auto natuurlijk enorm geschrokken en ook het meisje in de bushalte zat te trillen. Een enorme klap natuurlijk, en het ging zo ontzettend snel!

    Gelukkig was Eric oplettend genoeg om het kenteken te onthouden en we hebben ons best gedaan om hun gezichten in te prenten, dus we zien wel of de politie ons nog nabelt.

    De dames gelijk 'het waren natuurlijk Marokanen!' (waren het misschien ook wel) en, toen we zeiden dat we terug zouden komen na het stemmen: 'wel PVV stemmen nu.'

    Ja dat waren we dus net even niet van plan (!) Deze buitenlanders zijn net weer terug in Nederland. Maar de zeer Utrechse dames dachten dat Geert het probleem van geweld wel kon oplossen. En ze hadden het natuurlijk niet over 'ons soort buitenlanders,' haha!

    Van mij mogen ze die schoffies best harder straffen, maar dat staat toch echt los van hun etniciteit/geloof. Volgens mij meppen we elkaar al eeuwenlang het hoofd in voor een extra kruimel, helaas. Of was het 754, Bonifatius bij Dokkum vermoord door Marokkanen?

  • 10 Juni 2010 - 09:20

    Carla:

    @Frans: oh, dus je gaat het nog wel verklappen in het volgende verslag? :-)

  • 10 Juni 2010 - 19:34

    Vincent:

    Leuke serie foto's weer!
    Ben jij dat niet Frans op foto 56 ;)

    En SMA, dat is toch Sergeant-Majoor Administrateur?

  • 11 Juni 2010 - 00:41

    Frans:

    @Vincent: Nee, ik heb niet van die grote tanden ...
    SMA is hier Sekolah Menengah Atas (lett. hogere middelbare school, ofwel HAVO).
    Een Sgt.Maj.Adm. zou hier Sersan Mayor Administrator heten.
    Weet je trouwens wat 'efisiensi' is? Volgens mij kennen de Indonesiërs zèlf de betekenis niet eens ... gèf nèks.

Reageer op dit reisverslag

Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley

Verslag uit: Indonesië, Yogyakarta

(Kembali) ke Jawa

Rootsreis (terug) naar Java / Perjalanan kedahuluan ke Jawa (kembali)

Op het moment dat op de Tong Tong Fair (beter bekend onder diens oude naam Pasar Malam Besar) een talkshow wordt gehouden over rootsreizen*, onderneem ik zelf een rootsreis naar het (ei)land waar mijn vader, grootouders, tantes, ooms, neven en nichten zijn geboren.
Een bijzondere reis. Mede omdat ik deze maak met mijn vader (Kediri, 1935), die sinds zijn vertrek op 10 september 1957 nooit meer teruggeweest is in zijn geboorteland.
Op 8 oktober 1957 kwam hij aan in Rotterdam met de Sibajak, als eerste van de familie De Meijer. Mijn opa en oma, tante Tineke en oom Piet vertrokken op 16 december 1957 met de Waterman. Het schip kwam op 1 februari 1958 aan in Rotterdam.
Dat het vertrek niet vrijwillig was, moge duidelijk zijn; Soekarno begon in die tijd moeilijk te doen tegen de 'buitenlanders'. Mijn opa (Jacobus Willem de Meijer, Nganjuk 1889-Herpen 1965) was een Indo en mijn oma (Francina/Soeminah, Kediri 1905-Panningen 2001) was een echte Javaanse.
Zelf ben ik in Nederland geboren (Best, 1965) en heb ik altijd interesse gehad in mijn Indische achtergrond. Dit is resulteerde onder andere in mijn bestuurslidmaatschap van de Stichting Indisch Erfgoed te Apeldoorn. Ik was tot op heden echter nog nooit in Indonesië geweest.

Nu is het eindelijk zo ver.
Er is ook nog familie in Indonesië. In Jakarta een volle zus van mijn vader (mijn tante Mien), haar zoon Robert, diens vrouw Truly en hun kinderen. Verder de nodige verre familie in onder andere Kediri en Surabaya. Uiteraard gaan wij de familie in Jakarta bezoeken.

Doel van de reis is niet zozeer de zucht naar 'tempo dulu' of de zoektocht naar 'Jalan kenangan'. Wel het ruiken en proeven van de Javaanse cultuur en natuur. Al hebben velen mij ingefluisterd dat de omgeving alleen al een schok van herkenning zal geven.
Toch heeft de reis wel degelijk een rootsfactor. Dit is ook de reden dat plaatsen als (en de natuur rond) Kediri (geboorteplaats van o.a. mijn vader en oma), Nganjuk (geboorteplaats van mijn opa) en Surabaya aangedaan worden.

Maar uiteraard worden ook veel bekende culturele plaatsen aangedaan:

Jawa Barat

29 mei: Eerste dag in Jakarta
- aankomst
- familiebezoek
- verblijf in Jakarta

30 mei: Culturele dag in Jakarta
- "Reinier de Klerk" (Arsip National)
- Museum Fatahillah (vm. Gouvernementsgebouw)
- Wayang Museum
- Museum Seni Rupa dan Keramik
- Museum Nasional
- familiebezoek

31 mei: TMII en Kebun Raya
- Taman Mini Indonesia Indah
- Bogor: Kebun Raya (v/h s Lands Planetentuin)

1 juni: Puncak, Cianjur en Lembang (Priangan)
- Theefabriek 'Gunung Mas'
- Cianjur
- verblijf in Lembang

2 juni: Gunung Tangkuban Perahu
- vulkaan Tangkuban Perahu
- Ciater Spa

3 juni: Bandung
- Villa Isola
- Gedung Sate
- Jalan Asia-Africa (v/h Groote Postweg)
- Jalan Braga (Bragaweg)
- Saung Angklung Udjo

Jawa Tengah

4 juni: Van Lembang naar Baturraden
- Kampung Naga
- Kotif Banjar
- verblijf in Baturraden

5 juni: Van Baturraden naar Wonosobo
- kabupaten Purbalingga, Banjarnegara en Wonosobo
- Mandirejo
- verblijf in Wonosobo
- een verrassing: Jaran kepang op de alun-alun

6 juni: Het Diengplateau
- Museum Dieng Kailasa Kala
- tempelcomplex Candi Arjuna
- tempelcomplex Candi Srikandi
- tempelcomplex Candi Puntadewa
- krater
- tempelcomplex Candi Bima
- Telaga Warna
- Verblijf in Magelang

7 juni: Borobudur en Ramayana
- tempelcomplex Borobudur
- Yogyakarta
- wayang- en batikateliers
- verblijf in Yogyakarta
- Ramayana-ballet

8 juni: Keraton Yogyakarta
- Keraton Yogyakarta
- belanja in de stad

9 juni: Prambanan en Merapi
- tempelcomplex Prambanan
- gunung Merapi

10 juni: Keraton Solo en suikerfabriek
- Klaten: Museum Gula Jateng
- Suikerfabriek Gondong Baru
- Keraton Mangkunegara
- verblijf in Surakarta

Jawa Timur

11 juni: Van midden- naar oost-Java
- Karangan: tempelcomplex Candi Sukuh
- air terjun Tawangmangu
- verblijf in Sarangan

12 juni: Kediri en Nganjuk
- Nganjuk
- Kediri
- Pocanan
- Louisia-school
- kerkhof Semampir
- verblijf in Blitar

13 juni: Blitar en Penataran
- Makam Bung Karno
- Candi Penataran

14 juni: Malang en Sidoarjo
- Malang
- Candi Singosari
- Arca Dwarapala
- Sidoarjo
- verblijf in Surabaya

15 juni: Surabaya
- Jl Kalisosok
- keretekfabriek en -museum Sampoerna
- Jl Kelantan v/h Kijkduinweg
- Jl Jakarta en Jl Tanjung Perak
- Jembatan Merah v/h Rode Brug
- Tugu Pahlawan v/h Stadstuin
- Kantor Pos
- Jl Kepanjen v/h Tempelstraat
- Jl Kom L Yos Sudarso v/h Palmenlaan: ijssalon Zangrandi
- Jl Polisi Istemewa v/h Coen Boulevard: Darmo-scholen
- Darmo-wijk
- Ereveld Kembang Kuning
- Jl Tunjungan: Simpang Apotheek

16 juni: Argo Anggrek Surabaya-Jakarta
- Stasiun Pasar Turi
- dagtrein 'kelas eksekutif'
- Kundangen, Bojonogoro, Cepu, Semarang
- Pekalongan, Pemalang
- Larangan, Ceribon, Jatinegara
- verblijf in Jakarta

17 juni: Jakarta kembali
- Sunter: afscheid van familie
- Jakarta-Kuala Lumpur
- Kuala Lumpur-Amsterdam

18 juni: Aankomst thuis


*) Zie http://www.tongtongfestival.nl/?p=1916

Recente Reisverslagen:

19 Juni 2010

Woordenlijst - Daftar kata

18 Juni 2010

Laatste dag Jakarta

16 Juni 2010

Argo Anggrek Sba-Jkt

15 Juni 2010

Surabaya

15 Juni 2010

Even geen update ...
Carla & Frans

Actief sinds 05 Mei 2010
Verslag gelezen: 701
Totaal aantal bezoekers 143032

Voorgaande reizen:

08 Augustus 2014 - 07 September 2014

Jawa, Bali & Gili

28 Mei 2010 - 18 Juni 2010

(Kembali) ke Jawa

Landen bezocht: